Kozi Gród - Lublin

[tungar]

Lublin (łac. Lublinum)– największe polskie miasto po wschodniej stronie Wisły, stolica województwa lubelskiego (nieprzerwanie od 1474 roku) oraz Lubelszczyzny. Jest jednym z największych polskich miast, 2. w Małopolsce, a 9. miastem w kraju pod względem liczby ludności (348 961 mieszkańców) oraz 15. pod względem powierzchni (147 km).

Historycznie położony jest w Małopolsce, początkowo w ziemi sandomierskiej, a następnie w ziemi lubelskiej, której stanowi centrum. Miasto leży na Wyżynie Lubelskiej (na granicy Płaskowyżu Nałęczowskiego, Płaskowyżu Świdnickiego i Wyniosłości Giełczewskiej), nad rzeką Bystrzycą – lewobrzeżnym dopływem Wieprza. Na terenie miasta do Bystrzycy wpadają dwie strugi: Czerniejówka i Czechówka. Prócz tego przepływa przez miasto czwarta rzeka – Nędznica zwana również Krężniczanką.

Lublin jest członkiem Unii Metropolii Polskich oraz kandydatem do tytułu Europejskiej Stolicy Kultury w 2016 roku. W październiku 2010r przeszedł do kolejnego etapu starań o ten tytuł, będąc umieszczonym na tzw. "krótkiej liście" miast-kandydatów (obok Warszawy, Gdańska, Wrocławia i Katowic). Miasto będzie również gospodarzem Europejskiej Konwencji Żonglerskiej w 2012 roku. Lublin jest największym ośrodkiem akademickim po prawej stronie Wisły, oraz jednym z największych w Polsce.

Lublin jest jednym z najstarszych miejsc osadnictwa w Polsce. Lubelscy archeolodzy odkryli na Sławinie cmentarzyska z monumentalnymi grobowcami sprzed 5 tysięcy lat. Początki osadnictwa na terenie miasta sięgają VI w. (osada na wzgórzu Czwartek, która potem rozprzestrzeniła się na sąsiednie wzgórza). Obecnie na Wzgórzu Czwartek wznosi się kościół pw. św. Mikołaja, przypuszczalnie wybudowany w X w. z fundacji Mieszka I, w miejscu dawnej pogańskiej świątyni. Z tego okresu pochodzi drewniana budowla obronna na Wzgórzu Zamkowym, która w XII wieku zyskała miano kasztelanii.

Pierwsze wzmianki o Lublinie pochodzą z 1198 roku. Miasto lokowano na prawie magdeburskim prawdopodobnie za czasów Bolesława Wstydliwego około 1257 roku, jednak nie zachował się akt lokacyjny. Udokumentowanej lokacji 15 sierpnia 1317 dokonał Władysław I Łokietek. W 1341 Kazimierz III Wielki odniósł w bitwie pod Lublinem zwycięstwo nad Tatarami, a rok później nadał miastu tzw. przywilej regulacyjny, na mocy którego otoczono je murami. Andrzej (biskup kijowski) w 1420 r. przywiózł do Lublina dużych rozmiarów relikwie Krzyża Świętego do kościoła Dominikanów. W 1474 r. Kazimierz Jagiellończyk ustanowił tu stolicę nowo powstałego województwa lubelskiego.