Odjechani.com.pl

Często zdarza się nam słyszeć słowa, których znaczenia nie znamy. To dość krępująca sytuacja, kiedy nie mamy pojęcia, czy nasz rozmówca właśnie powiedział nam komplement, czy może nas obraził. Warto znać te ambitne wyrazy, które pojawiają się w naszym życiu coraz częściej, dlatego stworzymy tutaj swoisty bank słów, których znaczenie jest nam często obce.

Proszę, abyście wklejali do tematu wyrazy (wraz z definicją), których na ogół duża część społeczeństwa może nie znać. Listę w pierwszym poście będę starał się aktualizować na bieżąco.




A

• Abnegat - Człowiek nie dbający o siebie, zwłaszcza o swój wygląd.
  
• Abominacja - Wstręt; obrzydzenie; odraza; awersja.
  
• Abordaż - sposób walki morskiej polegający na sczepieniu się dwóch okrętów za pomocą haków abordażowych i lin lub przybiciu jednego okrętu do drugiego.
  
• Absencja - Nieobecność w danym miejscu, np. absencja szkolna lub pracownicza.
  
• Abstrahować - Pomijać coś w rozmowie na rzecz czegoś ważniejszego, świadomie czegoś nie uwzględniać.
  
  
• Abstrakcja
  1. pojęcie nierzeczywiste lub słabo związane z rzeczywistością;
  2. obraz, rzeźba lub inne dzieło sztuki wykonane zgodnie z regułami abstrakcjonizmu.
  
  
• Abstynencja - Świadome powstrzymywanie się od czegoś, przede wszystkim od używania alkoholu, tytoniu, narkotyków itp.
  
• Aczkolwiek - Spójnik łączący wyrażenia przeciwstawne, nieoczekiwane w tym zestawieniu.
  
• Adaptacja - Przystosowanie czegoś do innego użycia niż było przeznaczone.
  
• Adaptacja filmowa - Nie tak dokładne opracowanie dzieła literackiego w wersji filmowej, jak jest to w przypadku ekranizacji. W tej formie niektóre elementy mogą odbiegać od oryginału.
  
• Afirmacja - Pochwala, aprobata, potwierdzenie, uznanie czegoś.
  
• Afront - Zniewaga, obelga.
  
• Aglomeracja - Nagromadzenie, skupienie czegoś, to co zostało skupione, skupisko.
  
• Albowiem - Spójnik dołączający wyjaśnienie do wcześniejszej informacji.
  
• Alegoria - Przedstawienie pojęć, idei, wydarzeń, przy pomocy obrazu artystycznego o charakterze przenośnym, w przeciwieństwie do symbolu (wieloznacznego) jest jednoznaczna.
  
• Alter ego - Jest drugą tożsamością, drugą osobowością wewnątrz tej samej osoby.
  
• Ambicja
  1. Poczucie godności osobistej.
  2. Dążność do wybicia się, pragnienie twórczych osiągnięć, sukcesów.
  
• Ambiwalencja
  1. przeżywanie sprzecznych pragnień, doznawanie przeciwstawnych uczuć. Na przykład - Kocham i nienawidzę tego drania.
  2. współwystępowanie przeciwstawnych elementów w zachowaniu, postępowaniu, ocenie itp.; dwojakość, dwuwartościowość.
  
  
• Ambiwalentny - Przeciwstawny, sprzeczny.
  
• Amfibia - Pojazd mechaniczny przystosowany do poruszania się zarówno po lądzie, jak i po wodzie.
  
• Anafora - Figura stylistyczna polegająca na rozpoczynaniu kolejnych wersów od tego samego wyrazu lub grupy wyrazów.
  
• Anekumena - Obszar niezamieszkany na stałe przez człowieka.
  
• Anomalia - Odchylenie od normy; nieprawidłowość.
  
  
• Antropomorfizm
  1. Książkowo: przypisywanie cech ludzkich przyrodzie żywej i martwej (zjawiskom przyrody, zwierzętom, roślinom i przedmiotom), np. gwiazdy mówią mi..., nawet niebo płacze; antropomorfizacja, uczłowieczenie;
  2. W religii: wyobrażenie bóstwa na podobieństwo człowieka, przypisywanie mu cech właściwych człowiekowi.
  
• Antynomia - Sprzeczność między dwoma wykluczającymi się twierdzeniami, z których każde wydaje się prawdziwe i uzasadnione.
  
• Aparycja - wygląd zewnętrzny, prezencja.
  
• Aplauz - Ekspresja zadowolenia lub przyznania racji, otrzymywana głównie poprzez klaskanie i wytwarzania hałasu przez grupę ludzi.
  
• Apopleksja - Uszkodzenie tkanki mózgowej spowodowane niedokrwieniem pewnego obszaru mózgu lub pęknięciem naczynia krwionośnego (wylew); udar mózgu.
  
• Aprioryczne - Oparty na z góry przyjętych założeniach, zależny nie od doświadczenia, lecz od rozumu (np. sądy aprioryczne).
  
• Aprobata - Zgoda na coś, uznanie czegoś za dobre, prawidłowe; akceptacja.
  
• Arachnofobia - Chorobliwy lęk przed pająkami.
  
• Archaizm - Wyraz, zwrot bądź konstrukcja składniowa, które już wyszły z użycia.
  
• Arcyswawolny - Robiący to na co ma ochotę, beztroski.
  
• Argument - Wypowiedź potwierdzająca lub obalająca czyjś sąd o czymś, zdanie uzasadniające tezę, dowód.
  
• Arkany - Tajemnice, sekretna wiedza.
  
• Asertywność - Jest to umiejętność wypowiadania swoich racji i obrony swojego stanowiska wobec pewnej sprawy.Mówiąc krótko, jest to zdolność mówienia "NIE" i wypowiadania bez żadnego leku swoich opinii.
  
• Aspołeczny - Nieangażujący się w sprawy innych ludzi i nieuczestniczący w życiu społecznym.
  
• Atawizm - Uwstecznienie... powrót do pierwotnych instynktów.
  
• Atrybucja - Przypisywanie czegoś komuś lub czemuś. W psychologii pojęcie atrybucji odnosi się do tego jak ludzie wyjaśniają przyczyny swojego bądź cudzego zachowania, tzw. naiwne teorie przyczynowości.
  
• Autobiografia - Opis własnego życia w formie literackiej lub filmowej.
  
• Awersja - niechęć, odraza, abominacja.
  

B

• Bagatelizować - Uważać coś za drobnostkę, bagatelę; lekceważyć.
  
• Bastard - Dziecko ze związku pozamałżeńskiego; bękart.
  
• Batuta - Cienka, wydłużona pałeczka używana przez dyrygenta do wyznaczania taktu i kierowania orkiestrą.
  
• Benedyktyni - Jest to zakon.
  
• Bękart - Pogardliwie: dziecko ze związku pozamałżeńskiego; bastard.
  
• Biografia - Opowieść o życiu jakiejś postaci rzeczywistej, najczęściej wybitnej, często przedstawiona w postaci zbeletryzowanej; życiorys.
  
• Bodajże - Prawdopodobnie, być może.
  
• Broczyć - Wypływać (np. krew broczy z rany); broczyć krwią (juchą, posoką itp.) - o kimś: krwawić.
  
• Bynajmniej - Wcale, zupełnie, ani trochę.
  

C

• Chaotyczny - Coś nieskładnego, nieuporządkowanego.
  
• Charyzma - Człowiek charyzmatyczny to taki, który ciągnie za sobą tłumy. Czego by nie powiedział - ludzie to zrobią, i wcale nie wynika to z jego przewagi fizycznej. Potrafi przemówić do ludzi.
  
• Choleryk - Człowiek mający skłonności do niezadowolenia i agresji, bardzo impulsywny.
  
• Chrobry – Waleczny, dzielny, dziarski.
  
• Cykl - Szereg czynności lub zjawisk tworzących zamkniętą całość rozwojową, powtarzającą się okresowo.
  

Ć

D

• Decorum - Zasady estetyki.
  
• Dedukcja - Metoda rozumowania polegająca na wyprowadzaniu logicznych wniosków z założeń uznanych za prawdziwe.
  
• De facto - [czytaj: de fakto] faktycznie, w rzeczywistości.
  
• Dekadencja - Upadek dotychczasowych wartości moralnych, społecznych lub kulturowych.
  
• Dekapitacja - Pozbawienie kogoś życia poprzez oddzielenie głowy od reszty ciała.
  
• Demobilizacja - Rozbrojenie.
  
• Demokracja - Ustrój w kraju, w którym o sprawach państwa większością głosów decydują wszyscy obywatele.
  
• Dewiacja (społeczna, seksualna) - Odchylenie od reguł, postępowanie niezgodnie z normami.
  
• Dialog - Rozmowa co najmniej dwóch osób na określony temat; polemika, dyskusja, konwersacja, rozmowa.
  
• Dlaczegóż - "Dlaczego" wzmocnione "-ż" (formą partykuły "-że"); dlaczegoż.
  
• Dychotomia - Podział jakiejś całości na dwie różniące się zasadniczo części.
  
• Dyktator - Osoba posiadająca absolutną władzę w państwie, zwykle opierająca się na sile armii.
  
• Dynastia – Ród, panujący dziedzicznie, tzn. syn obejmuje władzę po ojcu; w Polsce były dwie wielkie dynastie: Piastów i Jagiellonów; gdy tych ostatnich zabrakło, polskich królów wybierał sejm i taki wybór zwano elekcją.
  
• Dyskurs - Rozmowa, dyskusja.
  

E

• Efemeryczny - Złudny, szybko przemijający, krótkotrwały.
  
• Egzaltować - Egzaltować się - Wpadać w stan podniecenia, ogólnego zachwytu, zapalać się.
  
• Egzekucja - Wykonanie zasądzonej kary.
  
• Egzekutywa - możność, zdolność wykonywania czegoś, władza wykonawcza.
  
• Egzemplifikacja - Przykład ilustrujący; posługiwanie się przykładami, objaśnianie metodą przykładową.
  
• Egzorcyzm - W Kościele katolickim : obrzęd wypędzania diabła.
  
• Ejakulacja - Wytrysk nasienia.
  
• Ekranizacja - Dokładne opracowanie dzieła literackiego w wersji filmowej.
  
• Ekshibicjonizm - Rodzaj parafilii seksualnej.
  
• Eksmisja - Przymusowe wydalenie z mieszkania.
  
• Ekspansja
  1. Rozprzestrzenianie się na jakimś obszarze.
  2. Dążenie kraju do powiększenia swojego terytorium, zwiększania wpływów politycznych, gospodarczych.
  
• Ekspansywność
  1. Dążenie do ekspansji.
  2. Zwiększanie zasięgu.
  3. Nieumiejętność opanowania, pohamowania uczuć.
  
• Ekspresja - wyrazisty i sugestywny sposób wyrażania uczuć.
  
• Ekumena - Obszary kuli ziemskiej stale zamieszkane i wykorzystywane gospodarczo przez człowieka; pojęcie przeciwstawne anekumenie.
  
• Emancypacja - Wyzwolenie, uwolnienie się od zależności.
  
• Emigracja - Wyjeżdżanie obywateli poza granice państwa.
  
• Emigrant - Osoba, która opuszcza lub opuściła swój ojczysty kraju w celu osiedlenia się (na stałe lub okresowo) w innym państwie; wychodźca.
  
• Empatia - Zdolność rozumienia innych ludzi, umiejętność wczuwania się w ich potrzeby i uczucia.
  
• Empiryczny - Oparty na doświadczeniu.
  
• Empiryk - Praktyk.
  
• Empiryzm - Teoriopoznawczy kierunek filoz. wywodzący (w przeciwieństwie do racjonalizmu) poznanie ludzkie wyłącznie z doświadczenia.
  
• Entuzjasta - Zwolennik czegoś.
  
• Epifora - Figura stylistyczna polegająca na użyciu tego samego wyrazu lub grupy wyrazów na końcu kolejnych wersów; conversio; epistrofa.
  
• Epopeja - Obszerna powieść lub cykl powieści obrazujący przełomowe momenty w dziejach narodu.
  
• Erupcja - Wybuch wulkanu.
  
• Eskapizm - Ucieczka, oderwanie się od rzeczywistości.
  
• Eufemizm - Wyraz, wyrażenie lub zwrot używany zamiast innego, którego chce się uniknąć ze względów obyczajowych, politycznych, religijnych itp. Na przykład - "Zasnąć na wieki", zamiast - "Umrzeć"; złagodzenie, określenie peryfrastyczne.
  

Ę

F

• Fakt - To, co zaszło w rzeczywistości; zdarzenie; stan rzeczy.
  
• Fakultet - Wydział wyższej uczelni, także zespół profesorów takiego wydział a także dodatkowe kierunki studiowane przez danego studenta.
  
• Farmazon
  1. Oszust, krętacz.
  2. Zwykle w liczbie mnogiej - Głupstwo, bzdura, brednia.
  
• Faszyzm - Kierunek i ruch polityczny o charakterze totalitarnym i nacjonalistycznym.
  
• Fellatio - Jedna z postaci kontaktu oralno-genitalnego, polegająca na pobudzaniu członka męskiego ustami lub językiem drugiej osoby.
  
• Feminizm - Ruch, którego głównym celem było prawne i społeczne równouprawnienie kobiet.
  
• Filantropia - Udzielanie bezinteresownej pomocy potrzebującym.
  
• Filister - Człowiek bez aspiracji, małostkowy, obojętny na dobro ogółu; drobnomieszczanin.
  
• Finezja - Subtelność, delikatność, wyrafinowanie.
  
• Flegmatyk - Człowiek opanowany, obojętny, powolny, spokojny.
  
• Fobia - Strach, lęk przed czymś.
  
• Folga - Ulga, odpoczynek.
  
• Frakcja - Odłam, ugrupowanie wewnątrz partii politycznej.
  
• Frazesy - Wyszukane określenia, zwroty bez głębszej treści.
  
• Futurystyczne - Mający nowoczesny wygląd.
  

G

• Gałgan - Zniszczony kawałek tkaniny.
  
• Gloria – Z łaciny: chwała, sława.
  
• Gołosłowny - Ktoś, kto przedstawia fakty bez pokrycia. Osoba, która mówi o czymś czego nie jest w stanie potwierdzić. Nie posługuje się dowodami, używa wyłącznie słów.
  
• Grubianin – Osoba źle wychowana, nietaktowna, gruboskórna.
  

H

• Hadra - Gałgan, szmata.
  
• Hermafrodyta - Osoba wykazująca symptomy hermaforodytyczne, czyli posiadająca cechy obu płci, inaczej - obojniak.
  
• Hermetyczny
  1. Szczelnie zamknięty.
  2. Odizolowany od świata zewnętrznego.
  3. Dostępny tylko dla wtajemniczonych.
  
• Heroizm - zdolność dokonywania wielkich czynów przez bohaterów wyróżniających się wyjątkową świadomością swojej misji historycznej, często utożsamiany z męstwem.
  
• Hipokryzja - Fałszywość, dwulicowość, obłuda.
  
• Hipoteza - Przypuszczenie wysunięte dla objaśnienia jakiegoś zjawiska, wymagające sprawdzenia.
  
• Histografia - Piśmiennictwo historyczne odtwarzające przeszłość na podstawie źródeł ustnych i pisanych.
  
• Honor - Poczucie godności osobistej, dobre imię, cześć; książkowo: zaszczyt.
  
• Horda
  1. scalona grupa zwierząt tego samego gatunku (np. wilków)
  2. pejoratywnie o dużej grupie hałaśliwych i agresywnych ludzi; zgraja
  3. inaczej: orda
  
  
• Hucpa - Tupet, bezczelność.
  
  
• Hybryda
  1. połączenie w jedną całość różnych części, składników, wykluczających się gdy funkcjonują oddzielnie;
  2. w biologii:
  a) krzyżówka odmian, ras lub gatunków roślin; hybryd;
  b) międzygatunkowy mieszaniec zwierzęcy; bastard;
  3. wyraz, neologizm złożony z elementów należących do dwóch różnych języków;
  4. figura heraldyczna przedstawiająca nieistniejące zwierzę będące połączeniem zwierząt istniejących, np. gryf (lew ze skrzydłami).
  

I

• Immanentny - Właściwy czemuś z natury, nieodłącznie z czymś związany, niewynikający z działania czynnika zewnętrznego, np. immanentna cecha, immanentne prawo.
  
• Imperializm - Polityka zagraniczna państwa polegająca na rozciąganiu władzy lub kontroli na inne kraje.
  
• Impotencja - Niezdolność mężczyzny do odbycia stosunku płciowego; niemoc płciowa.
  
• Inercja - bezwładność, bierność.
  
• Infantylny - Dziecinny w pejoratywnym wydźwięku.
  
• Inkaust - dawniej atrament.
  
• Internista - Lekarz o specjalności: choroby wewnętrzne.
  
• Intryga - Podstępne działanie polegające na wzajemnym skłóceniu jakichś osób.
  
• Ironia - Sposób wypowiadania się, oparty na zamierzonej niezgodności, najczęściej przeciwieństwie dwóch poziomów wypowiedzi, dosłownego i ukrytego. Na przykład w zdaniu - Jaka piękna pogoda, wypowiedzianym w trakcie ulewy.
  
• Irracjonalny - Nieracjonalny, nieuzasadniony.
  

J

• Jarosz - Człowiek niejedzący mięsa, wegetarianin. Jarosz to też inna forma imienia Jarosław.
  

K

• Kaligynefobia - Lęk przed pięknymi kobietami.
  
• Kantata - wokalna niesceniczna forma muzyczna składająca się z wielu części.
  
• Kapitalizm - System społeczno-gospodarczy opierający się na własności prywatnej, konkurencji i gospodarce rynkowej.
  
• Kapitulacja - Poddanie się.
  
• Kardiolog - Lekarz zajmujący się chorobami serca i układu krążenia.
  
• Katharsis - Uwolnienie od cierpienia, odreagowanie zablokowanego napięcia, stłumionych emocji, skrępowanych myśli i wyobrażeń.
  
• Klaustrofobia - Chorobliwy lęk przed ciasnymi, zamkniętymi pomieszczeniami.
  
• Koalicja - Związek, przymierze, alians, sojusz państw, partii politycznych zawarty dla przeprowadzenia wspólnej akcji albo osiągnięcia określonego wspólnego celu.
  
• Kodeks
  1. Usystematyzowany zbiór przepisów prawnych z jakiejś dziedziny.
  2. Zebrane (czasem niepisane) normy, zasady dotyczące pewnych dziedzin życia, etyki zawodowej itp.
  3. Rodzaj starej księgi pisanej ręcznie, zwykle bogato zdobionej.
  
• Kognitywistyka - dziedzina zajmująca się opisem działania ludzkiego umysłu.
  
• Koherentny - Spójny, zwarty.
  
• Koliduje - Przeszkadza, utrudnia.
  
• Kolokwializm - mowa potoczna, niedbałe traktowanie języka, brak dbałości o czystość literacką.
  
• Kompetencja - Zakres czyjejś wiedzy, umiejętności.
  
• Kompromitacja - Wystawienie siebie lub kogoś innego na wstyd, śmieszność lub utratę dobrej opinii; ośmieszenie, upokorzenie.
  
• Komunizm
  1. ideologia i doktryna społeczna głosząca zniesienie własności prywatnej i różnic klasowych, uspołecznienie środków produkcji i równy podział dóbr.
  2. bezklasowy ustrój społeczny o takiej ideologii.
  3. totalitarny ustrój społeczny, oparty na monopolu władzy jednej partii, centralnym planowaniu i państwowej własności środków produkcji.
  
  
• Konfabulacja - Wspomnienie rzekome – pochodzący z łaciny termin oznaczający uzupełnianie brakujących wspomnień informacjami nieprawdziwymi, które możliwie dobrze pasują do całego logicznego ciągu wydarzeń.
  
• Konformizm - Postawa zgodna z obowiązującymi normami, wartościami i poglądami.
  
• Konfuzja - Zmieszanie, zakłopotanie.
  
• Konsolidacja - Zjednoczenie.
  
• Konstatacja - Stwierdzenie faktu, wniosek końcowy, podsumowanie.
  
• Konterfekt - Portret, wizerunek, obraz.
  
• Kontrargument - Argument skierowany przeciwko argumentom strony przeciwnej, obalający inne twierdzenie.
  
• Konsumpcjonizm - Nadmierne przywiązywanie wagi do zdobywania dóbr materialnych.
  
• Korelacja - Współzależność, wzajemne powiązanie.
  
• Kurtuazja - (z fr. courtoisie) uprzejmość, wyszukana grzeczność, galanteria, stosowny gest. W średniowieczu bardzo mocno związana z zasadami etykiety.
  
• Kwartał - Czwarta część roku, trzy miesiące.
  
• Kwintal - Jednostka masy używana w rolnictwie, równa 100 kilogramom.
  

L

• Landszaft - Z niem. krajobraz, pejzaż.
  
• Lapidarny - Nie zawierający wielu słów; zwięzły, treściwy.
  
  
• Lewica
  1. Postępowy, radykalny kierunek polityczno-społeczny; termin powstały w czasie walk mieszczaństwa z feudalizmem i upowszechniony w XIX wieku.
  2. Partia polityczna lub organizacja zrzeszająca członków o lewicowych poglądach.
  
• Liberalizm
  1. Koncepcja polityczna, według której wolność jednostki jest nadrzędną wartością.
  2. Wyrozumiały stosunek wobec poglądów i postaw innych ludzi; tolerancyjność, pobłażliwość.
  3. W ekonomii: pogląd, że państwo powinno pozostawić podmiotom gospodarczym jak największą swobodę działania.
  
• Linearny - Następujący w czasie, mający początek i koniec.
  
• Lukratywny - Czyli taki, który jest opłacalny, zyskowny np. lukratywny kontrakt. Przynoszący dobre korzyści, dochodowy.
  

Ł

• Łajba - Stara łódź.
  

M

• Mańkut - osoba leworęczna.
  
• Mariaż - złączenie, połączenie.
  
• Masochizm - Zboczenie polegające na doznawaniu przyjemności seksualnej pod wpływem bólu.
  
• Masturbacja - Podrażnianie własnych narządów płciowych w celu zaspokojenia potrzeb seksualnych; ipsacja, onanizm, onania, samogwałt.
  
• Masztalerz - Osoba specjalistycznie zajmująca się końmi; stajenny.
  
• Melancholia - (gr. μελαγχολια) to w języku potocznym zasmucenie związane ze wspomnieniami, stan lekkiego przygnębienia. W dawnym języku medycznym stosowano ten termin na określenie schorzenia psychicznego, które obecnie znane jest jako depresja. W literaturze pięknej występuje również pojęcie melancholijny oznaczające stan permanentnego smutku, nostalgii (np. postać Hamleta).
  
• Metafizyka - Dział filozofii zajmujący się przedmiotami wykraczającymi poza doświadczenie i zmierzający do poznania "istoty" rzeczy; nauka o pierwszych zasadach bytu, to "coś", co jest ponad (meta)
  
• Metafora - Figura stylistyczna polegająca na nietypowym połączeniu wyrazów, dzięki któremu przynajmniej jeden z nich uzyskuje nowe znaczenie; przenośnia.
  
• Mineta - Seks oralny polegający na pobudzaniu ustami kobiecych narządów płciowych; cunnilingus.
  
• Miraż - zjawisko powstania pozornego obrazu odległego przedmiotu w wyniku różnych współczynników załamania światła.
  
• Mizoginia - Wstręt mężczyzn do kobiet; mizoginizm.
  
• Mokasyny - rodzaj obuwia, wykonany z wyprawionej naturalnymi metodami skóry jelenia, łosia, wapiti lub bizona.
  
• Monolog - Dłuższa wypowiedź jednej osoby.
  
• Monopol
  1. Wyłączne prawo przedsiębiorstwa do produkcji lub handlu w jakiejś dziedzinie; przedsiębiorstwo posiadające taką wyłączność.
  2. Czyjeś wyłączne prawo do czegoś.
  3. Potocznie: sklep z napojami alkoholowymi.
  

N

• Nekrolog - Artykuł lub notatka w związku z czyjąś śmiercią.
  
• Niewymowny - Niedający się określić, intrygujący, niezwykły.
  
• Nihilizm - Postawa filozoficzna, zakładająca beznadziejność wszystkich ludzkich poczynań, brak sensu życia i jakichkolwiek podstaw moralnych, na których można się oprzeć.
  
• Nonkonformizm - Sprzeciwianie się bezkrytycznemu uleganiu normom i opiniom obowiązującym w danym środowisku.
  
• Nomenklatura - Nazewnictwo.
  
• Notabene - tyle co, w dodatku, do tego, nawiasem mówiąc, prawdę mówiąc.
  

Ń

O

• Obiekcje - Zastrzeżenia.
  
• Obstrukcja - Zatwardzenie.
  
• Odium - Wstręt, odraza, nienawiść.
  
• Oksymoron - W językoznawstwie: przenośne zestawienie pojęć o przeciwstawnym, wykluczającym się wzajemnie znaczeniu, np. spieszyć się powoli, sucha woda; antylogia, epitet sprzeczny.
  
• Ondulacja - trwałe uczesanie faliste.
  
• Oniryczność, oniryzm
  1. Związany ze snem, odnoszący się do niego; powstały na kształt marzenia sennego.
  2. W lit. konwencja literacka polegająca na ukazaniu rzeczywistości na kształt snu.
  
• Opozycja
  1. Przeciwstawienie się komuś lub czemuś;
  2. Ugrupowanie lub grupa ugrupowań będąca przeciwna polityce rządu;
  3. Przeciwieństwo dwóch pojęć, idei itp.
  
  
• Orgazm - Moment najsilniejszego podniecenia płciowego i towarzyszącego mu równie silnego uczucia rozkoszy.
  
  
• Oscylować
  1. skłaniać się raz w jedną, raz w drugą stronę, wahać się.
  2. wykonywać ruchy wahadłowe; drgać, kołysać się, falować.
  
  
• Owszem
  1. Partykuła potwierdzająca to, co powiedział rozmówca, lub wyrażająca twierdzącą odpowiedź na pytanie, np. Smakuje ci? – Owszem., używana też jako wtrącenie, np. Nikt mu nie szkodził, owszem, szli mu na rękę.
  2. Partykuła kwestionująca sąd rozmówcy, np. Ona już nie wróci. – Owszem, wróci.
  

P

• Paradoks
  1. zaskakujące twierdzenie sprzeczne z przyjętą powszechnie opinią; sytuacja pozornie niemożliwa, w której współistnieją dwa wykluczające się fakty;
  2. rozumowanie logiczne, pozornie oczywiste, prowadzące z powodu pewnych nieścisłości logicznych do wyniku sprzecznego z założeniem lub udowadniające jednocześnie dwie sprzeczne tezy.
  
  
• Parafilia - Zaburzenie preferencji seksualnych.
  
• Parafraza - Przeróbka tekstu, która rozwija treść oryginału przy jednoczesnym zachowaniu znaczenia.
  
• Paralela - Zestawienie cech analogicznych w rzeczach porównywalnych.
  
  
• Part
  1. Grube płótno konopne lub lniane;
  2. Taśma pleciona ze szpagatu.
  
• Pediatra - Lekarz zajmujący się badaniem rozwoju fizycznego i psychicznego dzieci, chorobami wieku dziecięcego i metodami ich leczenia.
  
• Pejoratywny - O wypowiedzi, która nacechowana jest negatywnie; krytyczny, negatywny.
  
• Pejzaż - Krajobraz.
  
• Percepcja - Złożony proces poznawczy, który prowadzi do odebrania przez człowieka jakichś zjawisk lub procesów, zachodzący wskutek działania określonych bodźców na narządy zmysłowe; postrzeganie.
  
• Pertrubacja - Naruszenie ustalonego porządku, przekroczenie panujących gdzieś norm, zasad.
  
• Peryfraza - Zabieg stylistyczny polegający na zastąpieniu konkretnej nazwy czegoś przez charakterystykę, opis lub metaforę; omówienie.
  
  
• Perypatetyk
  1. Zwolennik arystotelizmu (poglądów filozoficznych zapoczątkowanych przez Arystotelesa i rozwijanych przez jego uczniów); arystotelik;
  2. Człowiek, któremu chodzenie poprawia jakość i wydajność procesów myślowych.
  
  
• Petting - Pieszczoty erotyczne wywołujące orgazm bez stosunku płciowego.
  
• Pogarda - Stan uczuciowy będący mieszaniną braku szacunku i niechęci oraz poczuciu wyższości w stosunku do kogoś.
  
• Polemizować - Podejmować, prowadzić dyskusję, w której się sprzeciwia komuś.
  
• Polimorfizm - Wielopostaciowość.
  
• Polucja - Mimowolny wytrysk nasienia w czasie snu; zmaza nocna.
  
• Ponoć - Podobno, zdaje się.
  
• Postkomunizm
  1. ideologia będąca zmodyfikowaną formą komunizmu;
  2. okres po upadku komunizmu w byłych państwach komunistycznych; postkomuna.
  
• Powieść - Dłuższy utwór epicki pisany prozą, o wielowątkowej fabule.
  
• Pozorny - Niebędący tym, czym się wydaje.
  
• Pragmatyczny - Nastawiony na rezultaty.
  
• Pragmatyzm - Postawa polegająca na realistycznej ocenie rzeczywistości i podejmowaniu jedynie takich działań, które gwarantują skuteczność.
  
• Prawica - Zbiorcze określenie ugrupowań o tendencjach konserwatywnych, uznających za wartości nadrzędne: szacunek dla tradycji, autorytetów, hierarchii społecznej, wspólnotę narodową, rodzinę oraz własność prywatną.
  
• Prestidigitator - Iluzjonista.
  
• Prokrastynacja - Zwlekanie (z łac. procrastinatio – odroczenie, zwłoka). Określenie "choroby" XXI wieku, podczas której ludzie ciągle odkładają wszystko na później.
  
• Promiskuizm - Przypadkowe kontakty seksualne z często zmienianymi partnerami, pozbawione miłości.
  
• Pytanie retoryczne - Zwrot w postaci pytania, na które nie oczekuje się odpowiedzi, gdyż jest ona znana.
  

R

• Rachityczny - Lichy, słaby, wykrzywiony.
  
• Racjonalny
  1. zgodny z rozumem, mający rozumowe podstawy.
  2. zgodny z myślą współczesną, nowoczesny, efektywny.
  3. przemyślany, logiczny i rozsądny.
  
• Raczyć
  1. Częstować kogoś czymś, dawać jeść, ugaszczać.
  2. Zwykle z przeczeniem - chcieć coś zrobić (np. "Nie raczył nawet spasować.").
  3. Raczyć się - częstować się, zajadać ze smakiem.
  
• Rasizm - Pogląd, ideologia oraz związane z nimi zachowania wynikające z rzekomej wyższości jednych ras człowieka nad innymi.
  
• Reduta - Rodzaj szańca, który służył do obrony.
  
• Rekultywacja - Przywracanie wartości użytkowych i przyrodniczych terenom zdewastowanym.
  
• Repatriacja - Powrót do kraju ojczystego osób, które wskutek różnych przyczyn niezależnych od siebie znalazły się poza jego granicami. Dotyczy to np. jeńców wojennych, przesiedleńców.
  
• Reprywatyzacja - Proces polegający na zwrocie w prywatne ręce mienia przejętego przez państwo w drodze nacjonalizacji lub wywłaszczenia.
  
• Rewaloryzacja - Przywrócenie czemuś dawnej wartości i dawnego wyglądu.
  
  
• Rewitalizacja
  1. odnowa zniszczonych budynków lub dzielnic miasta;
  2. przywrócenie cerze młodego wyglądu przy pomocy zabiegów kosmetycznych;
  3. przywrócenie aktualności dawnym ideom lub poglądom.
  
• Roszczenie - Uprawnienie do żądania od osoby określonego świadczenia lub zaprzestania działań.
  
• Rotacja - Ruch wokół własnej osi; ruch obrotowy.
  Roznegliżować
  1. Rozebrać się do bielizny.
  2. Rozebrać się całkowicie, do naga.
  
• Rutyna - Skłonność do działania według utartych wzorów.
  
• Rzetelność - Uczciwość, sumienność, solidność, prawdziwość, autentyczność, wiarygodność.
  

S

• Sarkazm - Złośliwa ironia, szyderstwo.
  
• Sekta
  1. Grupa religijna, która oderwała się od Kościoła przyjmując własne zasady.
  2. Odizolowana grupa społeczna silnie akcentująca rolę guru.
  
• Semantyka - czyli opisywanie znaczenia słów, a zarazem trudne słowo które idealnie pasuje to tytułu.
  
• Siermiężny - Prosty, zgrzebny i nieefektowny.
  
• Skonfundować - Wprawić kogoś w konfuzję, zakłopotanie, zbić z tropu, zawstydzić, speszyć, zszokować.
  
• Socjalizm - Ideologia głosząca dążenie do ładu społecznego opartego na zasadach wspólnoty, równości i racjonalnego zarządzania gospodarką przez państwo.
  
• Spisek - Tajne i nielegalne porozumienie między spiskowcami; sprzysiężenie; zmowa.
  
• Stochastyczne - Przypadkowe, losowe.
  
• Stygmatyzacja - Jest to proces nadawania cech, norm i etykiet zachowania grupom i kategoriom społecznym oraz jednostkom, przez co przyjmują one te określenia i działają na ich zasadach, zostają w ten sposób naznaczone.
  
• Subekumena - Obszar powierzchni ziemi zamieszkiwany przez ludzi jedynie przez jakiś czas; paraekumena.
  
• Survival - Rodzaj rozrywki, sportu polegający na przebywaniu w ekstremalnych warunkach i wykonywaniu trudnych zadań fizycznych; surwiwal, szkoła przetrwania.
  
• Symptomy - Objawy.
  
• Synestezja - Zdolność kojarzenia ze sobą wrażeń odbieranych przez różne zmysły, np. zapachów ze smakami, dźwięków z kolorami.
  

Ś

• Świadczenie - Zobowiązanie wobec konkretnej jednostki ludzi, np. comiesięczne płacenie rachunku za internet.
  

T

• Terma - Źródło wód termalnych lub odwiert, z którego takie wody wypływają; cieplica, gorące źródło.
  
• Terror - Używanie przemocy w celu zastraszenia.
  
• Testament - Dokument, w którym człowiek określa, co po jego śmierci należy zrobić z jego majątkiem.
  
• Transcendentalny - W filozofii: będący warunkiem poznania, odnoszący się do apriorycznych form poznania.
  
• Transcendentny - Istniejący na zewnątrz, poza zasięgiem naszych doświadczeń.
  
• Transparentny - Jasny, przejrzysty, przezroczysty.
  
• Trywialne - pospolite, banalne.
  
• Trywialny - Prostacki, pospolity, o odcieniu wulgarnym, banalny, nieodkrywczy, oczywisty. Na przykład - trywialny dowcip, trywialne zachowanie, trywialny gust.
  
• Tumiwisizm - Postawa jednostki, cechująca się kompletną obojętnością, lekceważeniem w stosunku do spraw istotnych dla społeczeństwa, dla otoczenia, dla niej samej.
  
• Turpizm - Nurt w literaturze i sztuce, wyrażający się w szczególnym zainteresowaniu przedmiotami i zjawiskami nieestetycznymi; piękno brzydoty.
  

U

• Urolog - Lekarz zajmujący się chorobami układu moczowego, oraz męskich narządów płciowych.
  

V

• Vice versa - Łac. na odwrót.
  

W

• Waćpan - Dawniej: tytuł grzecznościowy, skrót od wyrażenia "waszmość pan", zwykle jako zwrot kierowany wprost do rozmówcy, odpowiadający dzisiejszemu "pan", "wy" (zwykle z odcieniem lekceważenia).
  
• Wydedukować - Dojść do pewnych wniosków metodą dedukcyjną.
  
• Wyekstrahować - Wyodrębnić poprzez poddanie procesowi ekstrakcji; oddzielić.
  
• Wyindywidualizować - Odosobnić.
  
• Wyimaginować - Książkowo: wymyślić, wyobrazić sobie coś zgodnie z własną wolą, z własnym pragnieniem; wyfantazjować, uroić, wymarzyć.
  
• Wykoncypowany – Wymyślony.
  
• Wyrafinowany - Skomplikowany, wymyślny lub reprezentujący wysoki poziom artystyczny lub techniczny.
  
• Wysublimowany - O wysokim poziomie artystycznym lub umysłowym; wzniosły, wyszukany.
  

X

Y

Z

• Zaiste - Partykuła podkreślająca prawdziwość wypowiadanej opinii.
  
• Zbeletryzować - Nadać tekstowi charakter powieści, noweli, opowiadania itp.
  
• Zgrzebny - Zrobiony z partu; parciany.
  
• Zrzeszać - Łączyć, jednoczyć.
  

Ź

Ż

Ja zacznę:

Aczkolwiek - Spójnik łączący wyrażenia przeciwstawne, nieoczekiwane w tym zestawieniu.

Aparycja - wygląd zewnętrzny, prezencja.

De facto - [czytaj: de fakto] faktycznie, w rzeczywistości.

Eufemizm - Wyraz, wyrażenie lub zwrot używany zamiast innego, którego chce się uniknąć ze względów obyczajowych, politycznych, religijnych itp. Na przykład - "Zasnąć na wieki", zamiast - "Umrzeć"; złagodzenie, określenie peryfrastyczne.

Heroizm - zdolność dokonywania wielkich czynów przez bohaterów wyróżniających się wyjątkową świadomością swojej misji historycznej, często utożsamiany z męstwem.

Ironia - Sposób wypowiadania się, oparty na zamierzonej niezgodności, najczęściej przeciwieństwie dwóch poziomów wypowiedzi, dosłownego i ukrytego. Na przykład w zdaniu - Jaka piękna pogoda, wypowiedzianym w trakcie ulewy.

Infantylny - Dziecinny w pejoratywnym wydźwięku.

Kurtuazja (z fr. courtoisie) – uprzejmość, wyszukana grzeczność, galanteria, stosowny gest. W średniowieczu bardzo mocno związana z zasadami etykiety.

Melancholia (gr. μελαγχολια) to w języku potocznym zasmucenie związane ze wspomnieniami, stan lekkiego przygnębienia. W dawnym języku medycznym stosowano ten termin na określenie schorzenia psychicznego, które obecnie znane jest jako depresja. W literaturze pięknej występuje również pojęcie melancholijny oznaczające stan permanentnego smutku, nostalgii (np. postać Hamleta).

Masochizm - Zboczenie polegające na doznawaniu przyjemności seksualnej pod wpływem bólu.

Notabene - tyle co, w dodatku, do tego, nawiasem mówiąc, prawdę mówiąc.

Owszem - 1. Partykuła potwierdzająca to, co powiedział rozmówca, lub wyrażająca twierdzącą odpowiedź na pytanie, np. Smakuje ci? – Owszem., używana też jako wtrącenie, np. Nikt mu nie szkodził, owszem, szli mu na rękę.
2. Partykuła kwestionująca sąd rozmówcy, np. Ona już nie wróci. – Owszem, wróci.

Pragmatyzm - Postawa polegająca na realistycznej ocenie rzeczywistości i podejmowaniu jedynie takich działań, które gwarantują skuteczność.

Pragmatyczny - Nastawiony na rezultaty.

Pejoratywny - O wypowiedzi, która nacechowana jest negatywnie; krytyczny, negatywny.

Sarkazm - Złośliwa ironia, szyderstwo.

Trywialny - Prostacki, pospolity, o odcieniu wulgarnym, banalny, nieodkrywczy, oczywisty. Na przykład - trywialny dowcip, trywialne zachowanie, trywialny gust.

Świetny pomysł.

Konfabulacja, wspomnienie rzekome – pochodzący z łaciny termin oznaczający uzupełnianie brakujących wspomnień informacjami nieprawdziwymi, które możliwie dobrze pasują do całego logicznego ciągu wydarzeń.
Hucpa- tupet, bezczelność.
Nomenklatura- nazewnictwo.
Egzemplifikacja-- przykład ilustrujący; posługiwanie się przykładami, objaśnianie metodą przykładową.
Tumiwisizm - postawa jednostki, cechująca się kompletną obojętnością, lekceważeniem w stosunku do spraw istotnych dla społeczeństwa, dla otoczenia, dla niej samej.
Pejoratywny -mający odcień ujemny; nadający znaczenie ujemne, przedstawiający w świetle niekorzystnym.
Immanentny -będący wewnątrz czego, tkwiący w czym, właściwy z natury danemu zjawisku, nie wynikający z działania czynników zewnętrznych.
Promiskuizm- przypadkowe kontakty seksualne z często zmienianymi partnerami, pozbawione miłości.
Kaligynefobia - lęk przed pięknymi kobietami.
Ambiwalencja - postawa, charakteryzująca się jednoczesnym występowaniem pozytywnego jak i negatywnego nastawienia do obiektu.
Abnegat - człowiek nie dbający o siebie, zwłaszcza o swój wygląd.

Na razie tyle Taumatawhakatangihangakoauauotamateaturipukakapikimaungahoronukupokaiwhenuakitanatahu – wzgórze w Nowej Zelandii Bez kitu

Lista zaktualizowana

Finezja - subtelność, delikatność, wyrafinowanie
wyekstrahować - wyodrębnić poprzez poddanie procesowi ekstrakcji; oddzielić
Abstrachować - Pomijać coś w rozmowie na rzecz czegoś ważniejszego, świadomie czegoś nie uwzględniać;

O to właśnie chodzi, Huczu. Proste słowa, które każdy słyszał, ale nie zna do końca ich definicji. Właśnie na takich wyrazach powinniśmy się skupić.

Lista zaktualizowana

Miałem kiedyś założony zeszyt w którym było full trudniejszych wyrazów ale za cholerę nie mogę go znaleźć

Reduta - rodzaj szańca, który służył do obrony.
Benedyktyni - jest to zakon.
Łajba - stara łódź
Arcyswawolny - robiący to na co ma ochotę, beztroski.
Charyzma - człowiek charyzmatyczny to taki, który ciągnie za sobą tłumy. Czego by nie powiedział - ludzie to zrobią, i wcale nie wynika to z jego przewagi fizycznej. Potrafi przemówić do ludzi.


Dodam, aby każdy pisał własnymi słowami, ponieważ niektóre definicje potrzebują dalszych wytłumaczeń.

np. tutaj:

Cytat:Infantylny - Dziecinny w pejoratywnym wydźwięku.

Z mojego punktu widzenia wygląda to tak:
Hmm infantylny? Banał, znam ten wyraz. Ale po przeczytaniu definicji już mam wątpliwości.

Fakt, że wspomniane słowo zostało później wytłumaczone ale po co utrudniać czytelnikowi skoro można definiować prostym językiem.

jeszcze pare powymyślałem:
wyrafinowany - skomplikowany, wymyślny lub reprezentujący wysoki poziom artystyczny lub techniczny
wydedukować - dojść do pewnych wniosków metodą dedukcyjną
pozorny - niebędący tym, czym się wydaje
sory za to ,że kolejny post

Dedukcja - Metoda rozumowania polegająca na wyprowadzaniu logicznych wniosków z założeń uznanych za prawdziwe.

Zaktualizowane

Absencja - nieobecność w danym miejscu, np. absencja szkolna lub pracownicza.