14.12.2011, 09:31
Dzięki powstaniu wielu portali społecznościowych coraz popularniejszy staje się cybermobbing, cyberbullying, cyberprzemoc, agresja elektroniczna, e-mobbing - tymi nazwami określa się sytuacje, w których telefon komórkowy, czy internet są wykorzystywane do znieważania, kompromitowania albo grożenia innym osobom. Mogą, to być m.in. rozpowszechnianie kompromitujących zdjęć, filmików, pisanie wyzwisko (np. na portalach społecznościowych), rozpowiadanie kłamstw (uderzających w godność osobistą) aż po groźby.
Jakie są skutki cybermobbingu?
z przeprowadzonych w USA badań wynika, że ofiary cyberprzemocy dwu-, a nawet trzykrotnie częściej mają objawy depresji niż narażeni na nią użytkownicy internetu.
Oto siedem metod wirtualnego ataku oraz możliwości obrony prawnej przed nimi.
1. HARASSMENT
(Znieważenie przez Internet)
ZNIEWAGA
art. 216 k.k.
Ściganie odbywa się z oskarżenia prywatnego, czyli na wniosek pokrzywdzonej osoby. W przypadku znieważenia w Internecie oznacza to konieczność wydrukowania strony albo przygotowania zrzutów ekranu (naciśnij Prt Ser, a potem wklej obrazek do programu graficznego) i złożenia doniesienia. Uwaga: zrzuty ekranu najlepiej sporządzić w obecności osoby trzeciej. Dlaczego? Strony internetowe można w łatwy sposób sfabrykować. Dlatego też elektroniczne środki dowodowe mają niewielką wartość dla sądu, jeżeli nie zostały zabezpieczone w obecności osób trzecich. Jeżeli nie można w sieci ustalić tożsamości sprawcy, obojętnie czy chodzi o Facebooka, Twittera czy MySpace, należy zwrócić się ze skargą do policji, która ma możliwość uzyskania adresu IP od administratora portalu internetowego. Następnie, na podstawie adresu IP, organy ścigania mogą ustalić tożsamość sprawcy. Jeżeli bowiem ktoś umieszcza obrażliwe wpisy w Internecie pod adresem danej osoby, sąd może wymierzyć mu karę grzywny, ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności, a także orzec nawiązkę na rzecz pokrzywdzonego.
2. FLAMING
(Poniżanie lub oczernianie w trakcie kłótni)
ZNIESŁAWIENIE
art. 212 k.k.
Kto pomawia inną osobę o postępowanie, które może poniżyć ją w opinii publicznej, dopuszcza się zniesławienia. Nawet jeżeli czyny są prawdziwe i sprawca ma na to dowody, to nie popełnia przestępstwa jedynie wtedy, gdy zarzuty dotyczą osoby pełniącej funkcję publiczną lub służą obronie interesu społecznego. Jeżeli sprawca dopuszcza się czynu za pomocą środków masowego komunikowania, grozi mu kara grzywny, która może osiągnąć sześciocyfrową kwotę, ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku. Sąd może też orzec nawiązkę. Bardzo ważne w przypadku pokrzywdzonego jest przygotowanie zrzutów ekranu.
3. HAPPY SLAPPING
(Nagrywanie i rozpowszechnianie scen przemocy)
ROZPOWSZECHNIANIE WIZERUNKU BEZ ZGODY
art. 81 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych
Wiele osób nie wie, że już samo publikowanie nagrania wideo, na którym pokazane jest naruszenie godności osoby ludzkiej, może być karalne. Jest to bowiem rozpowszechnianie wizerunku osoby bez jej zgody.
W tym wypadku nie ma znaczenia, czy osoba, która rozpowszechnia film, brała bezpośrednio udział w zajściu. Nie musi być ona też autorem nagrania, żeby ponieść odpowiedzialność. Ponadto dochodzi do naruszenia dóbr osobistych filmowanej osoby (zobacz: Denigration), a także, w wypadku sprawców pobicia, jej nietykalności cielesnej. Aby złożyć doniesienie, należy znaleźć świadków, którzy potwierdzą na policji przebieg zdarzenia i jego filmowanie.
4. CYBERTHREAT
(Grożenie przemocą przez internet lub telefon)
GROŹBA KARALNA
art. 190 k.k.
Dobre udokumentowanie groźby (zachowanie SMS-a lub zrobienie zrzutu ekranu, zobacz-. Harassment) może znacząco przyczynić się do skazania sprawcy na karę grzywny, ograniczenia wolności, a w szczególnie ciężkich przypadkach nawet pozbawienia wolności do dwóch lat. Również pozornie „ nieszkodliwe ” groźby online uczniów, jak np. „Jeżeli mi nie dasz jutro odpisać, to masz przechlapane na przerwie’’, mogą pociągnąć za sobą konsekwencje prawne. W przypadku osób nieletnich sąd może zastosować nadzór kuratora albo nakazać umieszczenie w zakładzie poprawczym.
5. DENIGRATION
(Ośmieszanie kogoś przez umieszczenie w internecie kompromitujących tekstów, zdjęć lub filmów)
NARUSZENIE DÓBR OSOBISTYCH
art. 23 k.c.
Ten, kto publikuje zdjęcia osoby bez jej pozwolenia, nie tylko niezgodnie z prawem rozpowszechnia jej wizerunek (za co już może być zmuszony do zapłacenia zadośćuczynienia, zobacz: Happy slapping), ale także narusza jej dobra osobiste, jeżeli na przykład zdjęcia ją ośmieszają albo poniżają. Osoba dotknięta takim działaniem może przede wszystkim zażądać jego zaniechania. Ponadto może domagać się usunięcia jego skutków (w szczególności złożenia oświadczenia o odpowiedniej treści i formie), a także zadośćuczynienia pieniężnego. Składając doniesienie, należy przede wszystkim pamiętać, żeby najpierw zabezpieczyć wszelkie dostępne dowody, a następnie poinformować administratora strony, na której pojawiło się zdjęcie lub film, i zażądać jego usunięcia. Portale internetowe, które zamieszczają tego typu fotografie, są wtedy do tego zobowiązane.
6. CYBERSTALKING
(Wirtualne prześladowanie i groźby)
NĘKANIE
art. 190a k.k.
Najważniejsza zasada- nie należy komunikować się ze stalkerem! Przy składaniu doniesienia istotne jest udowodnienie, że nękanie osoby jest uporczywe i „ wzbudza uzasadnione okolicznościami poczucie zagrożenia lub istotnie narusza prywatność". Może się to przejawiać np. licznymi wpisami na portalach społecznościowych albo spamowaniem (bombardowaniem skrzynki pocztowej niechcianymi e-mailami). Sprawca podlega karze pozbawienia wolności do lat trzech, a jeśli w wyniku jego działania ofiara targnęła się na własne życie, to podlega on karze pozbawienia wolności od roku do lat dziesięciu. Ponadto za stalking uznano także podszywanie się pod inną osobę w celu wyrządzenia jej szkody majątkowej lub osobistej (tak jak w przypadku Marty P. i gejowskich anonsów). Gdy jednak odtrącony mężczyzna stara się przekonać partnerkę, by dała mu jeszcze jedną szansę, nie będzie to raczej podlegający karze cyberstalking, a jedynie niekaralne naprzykrzanie się.
7. SEDITION
(Nawoływanie przez internet do nienawiści)
NAWOŁYWANIE DO NIENAWIŚCI
art. 256 k.k.
Osoby, które nawołują przez Internet do nienawiści na tle różnic narodowościowych, etnicznych, rasowych, wyznaniowych itd., mogą zostać pociągnięte do odpowiedzialności. Grozi im kara grzywny, ograniczenia wolności, a nawet pozbawienia wolności do lat dwóch. Niestety, nie jest możliwe skanowanie wszystkich takich wpisów, bo jest ich zbyt wiele. Dlatego czasem wirtualny potok nienawiści zmienia się w "realnie wystrzelone pociski".
Jakie są skutki cybermobbingu?
z przeprowadzonych w USA badań wynika, że ofiary cyberprzemocy dwu-, a nawet trzykrotnie częściej mają objawy depresji niż narażeni na nią użytkownicy internetu.
Oto siedem metod wirtualnego ataku oraz możliwości obrony prawnej przed nimi.
1. HARASSMENT
(Znieważenie przez Internet)
Cytat:W maju 2010 roku dziewiętnastoletnia Szwajcarka C.S. określa na Facebooku Alexa K. mianem „dziada” i „smutasa”. Ten składa doniesienie o popełnieniu przestępstwa, a sąd nakazuje dziewczynie zapłacić nawiązkę na rzecz pokrzywdzonego. Ponadto C.S. zostaje skazana na karę grzywny (w przeliczeniu 700 złotych) i musi ponieść koszty postępowania w wysokości ok. 4000 złotych. Sędzia uzasadnił wyrok „przerażającym” nagromadzeniem wyzwisk. Prawnicy mówią o precedensie. Wyrok może stać się wzorem postępowania w innych sprawach.
ZNIEWAGA
art. 216 k.k.
Ściganie odbywa się z oskarżenia prywatnego, czyli na wniosek pokrzywdzonej osoby. W przypadku znieważenia w Internecie oznacza to konieczność wydrukowania strony albo przygotowania zrzutów ekranu (naciśnij Prt Ser, a potem wklej obrazek do programu graficznego) i złożenia doniesienia. Uwaga: zrzuty ekranu najlepiej sporządzić w obecności osoby trzeciej. Dlaczego? Strony internetowe można w łatwy sposób sfabrykować. Dlatego też elektroniczne środki dowodowe mają niewielką wartość dla sądu, jeżeli nie zostały zabezpieczone w obecności osób trzecich. Jeżeli nie można w sieci ustalić tożsamości sprawcy, obojętnie czy chodzi o Facebooka, Twittera czy MySpace, należy zwrócić się ze skargą do policji, która ma możliwość uzyskania adresu IP od administratora portalu internetowego. Następnie, na podstawie adresu IP, organy ścigania mogą ustalić tożsamość sprawcy. Jeżeli bowiem ktoś umieszcza obrażliwe wpisy w Internecie pod adresem danej osoby, sąd może wymierzyć mu karę grzywny, ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności, a także orzec nawiązkę na rzecz pokrzywdzonego.
2. FLAMING
(Poniżanie lub oczernianie w trakcie kłótni)
Cytat:Tzw. bully, czyli sprawca, rozgłasza podczas publicznej kłótni z koleżanką na Facebooku, że ma ona chorobę weneryczną, ponieważ spała z niemal wszystkimi chłopakami na roku.
ZNIESŁAWIENIE
art. 212 k.k.
Kto pomawia inną osobę o postępowanie, które może poniżyć ją w opinii publicznej, dopuszcza się zniesławienia. Nawet jeżeli czyny są prawdziwe i sprawca ma na to dowody, to nie popełnia przestępstwa jedynie wtedy, gdy zarzuty dotyczą osoby pełniącej funkcję publiczną lub służą obronie interesu społecznego. Jeżeli sprawca dopuszcza się czynu za pomocą środków masowego komunikowania, grozi mu kara grzywny, która może osiągnąć sześciocyfrową kwotę, ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku. Sąd może też orzec nawiązkę. Bardzo ważne w przypadku pokrzywdzonego jest przygotowanie zrzutów ekranu.
3. HAPPY SLAPPING
(Nagrywanie i rozpowszechnianie scen przemocy)
Cytat:Tzw. „wesołe klepanie” polega na tym, że kilku oprawców bije kogoś z klasy albo najbliższego otoczenia. Z reguły starcie jest sprowokowane. Jeden ze współsprawców nagrywa zajście przy pomocy telefonu komórkowego, żeby następnie rozpowszechnić film w Internecie albo wśród znajomych przez Bluetooth.
ROZPOWSZECHNIANIE WIZERUNKU BEZ ZGODY
art. 81 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych
Wiele osób nie wie, że już samo publikowanie nagrania wideo, na którym pokazane jest naruszenie godności osoby ludzkiej, może być karalne. Jest to bowiem rozpowszechnianie wizerunku osoby bez jej zgody.
W tym wypadku nie ma znaczenia, czy osoba, która rozpowszechnia film, brała bezpośrednio udział w zajściu. Nie musi być ona też autorem nagrania, żeby ponieść odpowiedzialność. Ponadto dochodzi do naruszenia dóbr osobistych filmowanej osoby (zobacz: Denigration), a także, w wypadku sprawców pobicia, jej nietykalności cielesnej. Aby złożyć doniesienie, należy znaleźć świadków, którzy potwierdzą na policji przebieg zdarzenia i jego filmowanie.
4. CYBERTHREAT
(Grożenie przemocą przez internet lub telefon)
Cytat:„Jak cię następnym razem zobaczę, dostaniesz po mordzie”. Każdego roku tysiące osób, zwłaszcza młodych, spotyka się z tego typu groźbami wysyłanymi przez internet lub komórkę.
GROŹBA KARALNA
art. 190 k.k.
Dobre udokumentowanie groźby (zachowanie SMS-a lub zrobienie zrzutu ekranu, zobacz-. Harassment) może znacząco przyczynić się do skazania sprawcy na karę grzywny, ograniczenia wolności, a w szczególnie ciężkich przypadkach nawet pozbawienia wolności do dwóch lat. Również pozornie „ nieszkodliwe ” groźby online uczniów, jak np. „Jeżeli mi nie dasz jutro odpisać, to masz przechlapane na przerwie’’, mogą pociągnąć za sobą konsekwencje prawne. W przypadku osób nieletnich sąd może zastosować nadzór kuratora albo nakazać umieszczenie w zakładzie poprawczym.
5. DENIGRATION
(Ośmieszanie kogoś przez umieszczenie w internecie kompromitujących tekstów, zdjęć lub filmów)
Cytat:Na imprezie zrobiono zdjęcia pijanemu, który zasnął na muszli klozetowej po tym, jak do niej zwymiotował. Jego ubranie wyglądało oczywiście odpowiednio do stanu właściciela. Oo tego uczestnicy imprezy narysowali mu na czole markerem symbole falliczne. Następnego dnia zdjęcia pojawiły się na Facebooku i stronach takich, jak urwanyfilm.pl.
NARUSZENIE DÓBR OSOBISTYCH
art. 23 k.c.
Ten, kto publikuje zdjęcia osoby bez jej pozwolenia, nie tylko niezgodnie z prawem rozpowszechnia jej wizerunek (za co już może być zmuszony do zapłacenia zadośćuczynienia, zobacz: Happy slapping), ale także narusza jej dobra osobiste, jeżeli na przykład zdjęcia ją ośmieszają albo poniżają. Osoba dotknięta takim działaniem może przede wszystkim zażądać jego zaniechania. Ponadto może domagać się usunięcia jego skutków (w szczególności złożenia oświadczenia o odpowiedniej treści i formie), a także zadośćuczynienia pieniężnego. Składając doniesienie, należy przede wszystkim pamiętać, żeby najpierw zabezpieczyć wszelkie dostępne dowody, a następnie poinformować administratora strony, na której pojawiło się zdjęcie lub film, i zażądać jego usunięcia. Portale internetowe, które zamieszczają tego typu fotografie, są wtedy do tego zobowiązane.
6. CYBERSTALKING
(Wirtualne prześladowanie i groźby)
Cytat:Nękanie na portalach społecznościowych, czatach czy w SMS-ach dotyczy coraz większej liczby osób - wynika z badań przeprowadzonych przez Politechnikę w Darmstadt. Nie inaczej jest zresztą w Polsce. Niektórzy stalkerzy dręczę swoje ofiary w wyjątkowo perfidny sposób. Na przykład stal-kerka Marta P., prześladująca lekarza Adama Sidorowicza, dzwoniła do niego wielokrotnie o różnych porach dnia, a kiedy odrzucał jej prośby o spotkanie, publikowała m.in. fałszywe ogłoszenia na portalach gejowskich z namiarami na swoją ofiarę.
NĘKANIE
art. 190a k.k.
Najważniejsza zasada- nie należy komunikować się ze stalkerem! Przy składaniu doniesienia istotne jest udowodnienie, że nękanie osoby jest uporczywe i „ wzbudza uzasadnione okolicznościami poczucie zagrożenia lub istotnie narusza prywatność". Może się to przejawiać np. licznymi wpisami na portalach społecznościowych albo spamowaniem (bombardowaniem skrzynki pocztowej niechcianymi e-mailami). Sprawca podlega karze pozbawienia wolności do lat trzech, a jeśli w wyniku jego działania ofiara targnęła się na własne życie, to podlega on karze pozbawienia wolności od roku do lat dziesięciu. Ponadto za stalking uznano także podszywanie się pod inną osobę w celu wyrządzenia jej szkody majątkowej lub osobistej (tak jak w przypadku Marty P. i gejowskich anonsów). Gdy jednak odtrącony mężczyzna stara się przekonać partnerkę, by dała mu jeszcze jedną szansę, nie będzie to raczej podlegający karze cyberstalking, a jedynie niekaralne naprzykrzanie się.
7. SEDITION
(Nawoływanie przez internet do nienawiści)
Cytat:Duża część ekspertów do spraw bezpie czeństwa uważa, że masakra w Oslo i na wyspie Utoya zrodziła się w internecie. Na stronach rodzaju Jihadwatch, Honest Thinking albo Politically Incorrect tacy blogerzy, jak Fjordman czy Bat Ye‘or ostrzegają wciąż przed „islamską kolonizacją Europy” i wzywają do stawienia oporu. To, co w Norwegii zrobił Anders Behring Breivik (u góry), jest zdaniem niektórych prawników wcieleniem w czyn nawoływań do nienawiści na tle różnic narodowościowych, rasowych czy wyznaniowych.
NAWOŁYWANIE DO NIENAWIŚCI
art. 256 k.k.
Osoby, które nawołują przez Internet do nienawiści na tle różnic narodowościowych, etnicznych, rasowych, wyznaniowych itd., mogą zostać pociągnięte do odpowiedzialności. Grozi im kara grzywny, ograniczenia wolności, a nawet pozbawienia wolności do lat dwóch. Niestety, nie jest możliwe skanowanie wszystkich takich wpisów, bo jest ich zbyt wiele. Dlatego czasem wirtualny potok nienawiści zmienia się w "realnie wystrzelone pociski".
inf. Wikipedia, Polskieustawy, forumprawne, Google
