Odjechani.com.pl

Ostatnie znane dinozaury żyły w zachodniej części Ameryki Północnej. Były wśród nich Tyranozaur i Triceratops, dwa z najbardziej znanych dinozaurów. Wydaje się, że nie wszystkie dinozaury zniknęły jednocześnie. W pewnej formie skalnej w Montanie liczba rodzajów dinozaurów zmniejszyła się z 19 do 7 w ciągu ostatnich kilkuset tysięcy lat ich istnienia. Takie załamania zdarzały się i wcześniej, ale w tym przypadku osady leżące tuż powyżej nie zawierały szczątków dinozaurów. W kategoriach geologicznych era dinozaurów zakończyła się gwałtownie, jednakże dokładna skala czasowa nie jest znana. Zagłada mogła nastąpić w ciągu godziny, ale proces wymierania mógł równie dobrze trwać nawet do 100 tys. lat.

Najmniej przekonujące są argumenty przemawiające za tym, że zawiniły tu same dinozaury. Jeden z nich sugerował, że żarłoczne drapieżne dinozaury pożerały wszystkie formy roślinożerne, po czym same wyginęły z głodu. Według innego poglądu, wśród dinozaurów rozwinęły się groteskowe formy, niezdolne do życia, a rogi, grzebienie, zgrubienia czaszek dinozaurów należy uważać za niefunkcjonalne produkty „szczepowej degeneracji”. Równie nieprzekonujące są poglądy, że zaburzenia hormonalne spowodowały wytwarzanie niebezpiecznie cienkich skorup jajowych, co doprowadziło do wyginięcia tych zwierząt.

Istnieją też sugestie, że dinozaury zginęły w wyniku walki biologicznej. Podejrzewano również, że nowo powstałe rośliny okrytozalążkowe zawierały trucizny śmiertelne dla dinozaurów. Jednakże dość długa koewolucja dinozaurów i roślin świadczy, że nie jest to prawdopodobne. Może jakieś wirusy wywołały wielkie śmiertelne epidemie. Jednak żaden zarazek nie byłby zdolny zniszczyć grupy tak zróżnicowanej jak dinozaury. Może małe, szybko rozmnażające się ssaki wyjadły wszystkie jaja dinozaurów. Jednakże dziś warany wyjadają krokodyle jaja, nie powodując wyginięcia krokodyli. Żadna z tych teorii nie wydaje się więc wiarygodna.

Drastyczne zmiany oddziałujące na lądy, morza i klimat mogły zmieść z Ziemi wiele dinozaurów i innych zwierząt. W późnym okresie kredowym występowały takie zmiany, wywołane dryftem kontynentów, procesami górotwórczymi i zmianami poziomu mórz. W miarę jak zanikały obszary płytkich mórz, wiele morskich stworzeń traciło swoje siedliska. Na obszarach oddalonych od równika klimat ulegał ochłodzeniu, wyraźniej zaznaczały się pory roku i rozwijały się mrozoodporne rośliny. Jeśli dinozaury były zmiennocieplne, mogły okazać się zbyt powolne, by przeżyć. Nawet nieduże zmiany temperatury mogły sprawić, że z jaj wylęgały się tylko osobniki jednej płci, co wykluczało dalszy rozród.

Przyczyną zagłady dinozaurów mogły być również zmiany klimatyczne spowodowane wybuchami wulkanów. W okresie wymierania tych zwierząt z wulkanów na indyjskim półwyspie Dekan wypływały strumienie lawy, uwalniając olbrzymie ilości dwutlenku węgla i kwasów. Roznoszone przez wiatr po całym świecie rozmaite kombinacje tych substancji mogły wywołać takie skutki, jak przegrzanie powierzchni Ziemi, trujące kwaśne deszcze i zniszczenie warstwy ozonowej atmosfery, która chroni przed zabójczym nadmiernym promieniowaniem słonecznym. Z podobnymi efektami, choć inna jest ich przyczyna, mamy do czynienia również dziś.

Wymarcie dinozaurów mogło być także rezultatem zabójczego promieniowania powstałego w czasie wybuchu gwiazdy lub promieniowania słonecznego, otrzymanego w wyniku nagłej zmiany kierunku pola magnetycznego Ziemi, które w normalnych warunkach powoduje jego odchylenie. Znacznie bardziej prawdopodobną przyczyną mogło być uderzenie o Ziemię asteroidu, czyli niewielkiego ciała niebieskiego. Mogło ono utworzyć krater do 200 km średnicy, spowodować wyprasowanie skał i wyrzucenie olbrzymiej masy pyłu i kropelek wody wysoko do stratosfery. Silny wiatr mógł przetoczyć tę chmurę dookoła kuli ziemskiej, wywołując ciemność i zimną burzową pogodę. Mogły wtedy wyginąć rośliny, a wraz z nimi wiele zwierząt, zwłaszcza lądowych, zbyt dużych, by gdzieś schronić się i zapaść w sen zimowy. Dowodem takiej katastrofy, przytoczonym w 1979 r., jest występująca w wielu punktach Ziemi cienka warstwa irydu, rzadkiego pierwiastka, często występującego w meteorytach. Za hipotezą uderzenia asteroidu w Ziemię przemawiają też popękane od wstrząsu ziarna kwarcu oraz kopalne dowody wyginięcia roślin kwiatowych w Ameryce Północnej. Odkrycie na początku lat 1990, w Meksyku zasypanego krateru wulkanu Chicxulub o średnicy 180 km stanowi jeszcze jeden dowód. Obecnie wydaje się prawdopodobne, że asteroidy mogły powodować również inne masowe wymierania w historii Ziemi.

Wydaje mi się, że musiała być jakaś przyczyna globalna, szczególnie w teorię o samozniszczeniu nie chce mi się wierzyć. Dinozaury w jednej chwili zeżarły wszystkie rośliny i padły z głodu? Bzdura, natura sama przecież reguluje takie sprawy i dąży do równowagi. Jeśli środowisko nie będzie w stanie wyżywić populacji, to populacja zmniejszy swoją liczebność do takiego poziomu, aby zdołała się wyżywić. Część populacji albo wymrze (słabsze osobniki), albo wyemigruje w inne miejsce, albo zmieni niszę ekologiczną.

W epidemię też nie chce mi się wierzyć, właśnie ze względu na różnorodność gatunkową wśród dinozaurów. Bo jeśli nawet pojawiłby się jakiś siejący spustoszenie "zarazek", to czemu zaatakował tylko dinozaury, a innych gadów już nie?

Też jest to dla mnie trudne do zrozumienia. Dlaczego tylko dinozaury wymarły a inne gady przetrwały.

Hmm geolog z Santa Fe Jim Fassett postawił tezę, że dinozaury mogły istnieć długo po hekatombie z końca kredy. Podstawą tego twierdzenia jest drobiazgowa analiza chemiczna skamielin znalezionych w warstwach z paleocenu. Zespół Fassetta starał się wykluczyć wszelkie inne możliwości tłumaczące obecność szczątków w osadach paleoceńskich. Przeanalizowano m.in. biegunowość magnetyczną skał i występujące w nich pyłki. Dodatkowo badano kości kręgowców z tych samych stanowisk i próbeki kości z niżej zalegającej formacji wieku późnokredowego. Efekty badań zaskakują, wszystkie próbki zawierają znacznie różne ilości uranu i pierwiastków ziem rzadkich, wskazując na to, że kości uległy fosylizacji na miejscu zaraz po pogrzebaniu oraz że żadna z kości paleoceńskich dinozaurów nie została redeponowana (przesunięta między faktycznym miejscem gdzie zwierze padło a jego szkielet został zmineralizowany, a warstwą geologiczną w której go znaleziona i na podstawie której paleontolodzy datują wiek znaleziska) . Świadczy to o tym, że niektórym dinozaurom udało się spóźnić na pogrzeb swego rodzaju o bagatela 500 tys. lat.